|
Tweet |
Aras nehri; 1072 km uzunluğunda, 102 bin km2 havza alanına sahip nehir Kafkaslar'ın en büyük nehirlerinden biridir. Nehrin 548 km'si Türkiye sınırları içerisindedir. Iğdır il sınırından başlayan ve Ermenistan sınırı boyunca devam edip Nahcıvan özerk Cumhuriyetine kadar Setler 3 ve 4 metre yükseklikte taş ve topraktan oluşmakta 155 km uzunluğundadır.
Bingöl dağlarından doğan Aras nehri Bingöl, Erzurum güzergahı üzerinde olan çayları, dereleri, kaynak sularını, dağ sularını, Arpaçay akarsuyunu//nehrini, Karasu’yu, Revan/Iğdır/Nahçivan/İran sınırlarını çizerek, sonra Kura (Kür nehri) ile birleşerek Hazar denizine kadar gider ve Hazar denizi ile buluşur.
Aras nehri özellikle ilkbahar karların erimesi ve aşırı yağan yağmurlar sonucu Iğdır ovasındaki setleri yararak taşkınlıklara sebep olmakta tarım alanlarına zarar vermektedir. Iğdır ovasında çeşitli yıllarda Aras nehri taşmış Iğdır ovası sel felaketi yaşamıştır. Sel taşkınlarını sıraladığımızda:
1 - 1936 yılı Nisan ortasında Aras nehri taşmış, Taşburun ile Aralık nahiyelerinde bazı köyler su altında kalmıştır. Iğdır’dan Taşburun, Aralık (Başköy) ve Borualan’a giden yola kadar sular altında kalmıştır. Taşköy, Yukarı Çiftlik, Aşağı Çiftlik, Gödekli, Aratan köylerini sel basmış, köylerle bağlantı kesilmiştir. Can kayıbının olmadığı sel baskını tarım alanlarında büyük zarara sebep olmuştur. Taşan Aras nehri Kağızman, Tuzluca, Iğdır karayoluna da zarar vermiştir.
2 - Aras nehri karların erimesiyle 1939 Mayıs ayı başında sel baskını oldu. Taşkın Iğdır ilçesi ile Aralık (Başköy) nahiyesinde köylerin sular altında kalmasına sebep olmuştur. Sel baskını Arapkir köyünde tarım alanları 10 ev köy mescidine zarar vermiştir. Sel baskını Aralık (Başköy) nahiyesinde Yukarı Çiftlik ile Aratan köylerinde de tehlike oluşturunca çevre köyler yardıma gelip taşkını önlemişlerdir.
3 - Aras nehri 3 Nisan 1952 yılında taşarak Iğdır’da tarım alanlarına çok büyük zarar vermiştir. Yaşanan taşkından dolayı 80 km’lik alandaki mahsül harap olmuş, köyler çamur deryası haline gelmiş, 55.000 dönüm ekili dikili alan zarar görmüş, Erzincan, Ağrı, Trabzon illetinden kurtarma ekipleri Iğdır’a yardıma gelmişlerdir. Taşkın sonucunda Karabağlı, Tazekent, Hacıoğlu, Gödekli, Koçkıran (Dize), Aşağı ve Yukarı Çiftlik köyleri tahliye edildi. Karabağlı, Tazekent ve Hacıoğlu köylerindeki bütün evler çöktü. Diğer köylerindeki evlerin büyük bölümü oturulmaz hale geldi. Sel neticesinde ev, dükkan, ahır, tarım alanları zarar görmüştür. Bir çok yerde heyelan olmuş, sel neticesinde devlet mağdurlara yardım etmiştir. 85 aileye kereste ve tomruk yardımı yapılmıştır.
4 - Aras nehri 1956 yılı Nisan sonunda yine taşkınlığa sebep olmuş, Aralık (Başköy) nahiyesine bağlı Yukarı ve Aşağı Çiftlik köylerindeki tarım ve yerleşim yerleri sel baskınına uğramış. Köylüler tahliye edilmiş, yüksek yerlere ve komşularına sığınmışlardır.
5 - 1957 yılı Mayıs ayı sonunda Aras nehri taşarak Iğdır’ın Yukarı Çarıkçı köyünde sel baskını yaşanmıştır. Sel baskını köyde evler ve tarım alanlarına zarar vermiştir. Bu köyde sık sık sel baskını yaşanmıştır. Evleri zarar gören köylülere Kızılay 35 çadır göndermiştir.
6 - Iğdır ilçesi ile Aralık (Başköy) nahiyesinde 1968 yılı Nisan sonunda büyük bir sel baskını yaşanmıştır. Iğdır ilçesi Taşburun nahiyesine bağlı Mirşitali, Yukarı Alican, Orta Alican, Aşağı Alican, Koçkıran (Dize) köyleri sular altında kaldı. Koçkıran (Dize) köyünde köylüler eşyalarını tahliye etme fırsatı bulamadılar. Aşağı Alican köyü ile irtibat tamamen kesildi. Aralık ilçesine bağlı 12 köy tamamen sular altında kaldı. Ramazankent, Çamurlu, Yukarı Çiftlik, Aşağı Çiftlik, Hacıhalil, Gödekli ve Karabağ köyleri tahliye edildi. Ekili olan 130 bin dönüm arazi sular altında kalmasıyla halk endişelenmeye başladı. Ayrıca ilçede yem sıkıntısı baş gösterdi. Yaşanan sel felaketi sonucu Iğdır’da 300’den fazla ev yıkıldı ve 238 dönüm ekili arazi sular altında kaldı. Zararın 40-50 milyon lira arasında olduğu belirtildi. İmar İskan Bakanlığı felâketzedelere yardım yapılacağını belirtti.
Zor şartlarda evlerine bir zaman sonra dönebilenlere devlet baraka evler yaparak destek oldu. Iğdır’ın 14 Kasım (Baharlı) mahallesinde Alican köylüleri için baraka evler yapılmış ve barakalara yerleşmeleri sağlanmıştı. Yine Koçkıran köyü halkı için baraka tipi evler montaj ile hemen kurdurulmuş ve sonra çoğu vatandaş soğuk oluyor, ısınmıyor diye kullanmamaya başlamışlardı. Aralık, Güdekli, Çiftlik köyleri yakınlarına da sel nedeniyle evler yapılmıştı. Orada yaptırılan lojmanlarda pek kullanılmadı. Tuzluca’da da bazı köylere afet evleri barakalar kurulmuştur. Sel felaketinin yaşandığı yıllarda özellikle ekili alanlar çok ağır zarar görmüş, hayvancılık ve çiftçilikle uğraşan köylüler zorluk yaşamışlardı.
Felakete uğrayan köylülerin ihtiyaçları devlet desteği ile temin edilmeye çalışılmıştı. Allah milletimizi, ülkemizi felaketlerden korusun.