NARDUGAN BAYRAMI ve AYAZ ATA
Hristiyanların, İsa'nın doğuşu olarak kutladığı Noel bayramı, çok eski Türklerin yeniden doğuş bayramıdır.
Türklerin, tek Tanrılı dinlere girmesinden önceki inançlarına göre, yeryüzünün tam ortasında bir akçam ağacı bulunuyor.
Buna hayat ağacı diyorlar. Bu ağacı, motif olarak bizim bütün halı - kilim işlemelerimizde görebiliriz.
Türklerde güneş çok önemli. İnançlarına göre gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamaya başladığı 22 Aralık'ta gece gündüzle savaşıyor.
Uzun bir savaştan sonra gün geceyi yenerek zafer kazanıyor.
İşte bu güneşin zaferini, yeniden doğuşu, Türkler büyük şenliklerle akçam ağacı altında kutluyorlar.
Bayramın adı: NARDUGAN (DOĞAN GÜNEŞ)
Nar = GÜNEŞ / Tugan, Dugan: DOĞAN)
Yani: DOĞAN GÜNEŞ
Güneşin yeniden doğuşu, bir yeni doğum olarak algılanıyor. Güneşi geri verdi diye Tanrı ÜLGEN'e dualar ediyorlar.
Duaları Tanrıya gitsin diye ağacın altına hediyeler koyuyorlar, dallarına bantlar bağlayarak o yıl için dilekler diliyorlar Tanrıdan.
Bu bayram için, evler temizleniyor. Güzel giysiler giyiliyor. Ağacın etrafında şarkılar söyleyip oyunlar oynuyorlar. Yaşlılar, büyük babalar, nineler ziyaret ediliyor, aileler bir araya gelerek birlikte yiyip içiyorlar.
Yedikleri; yaş ve kuru meyveler, özel yemek ve şekerleme. Bayram, aile ve dostlar bir araya gelerek kutlanırsa ömür çoğalır, uğur gelirmiş.
Akçam ağacı yalnız Orta Asya'da yetişiyormuş. Filistin'de bu ağacı bilmezlermiş.
Bu yüzden bu olayın Türklerden Hıristiyanlara geçtiği ve bunu da Hunların Avrupa'ya gelişlerinden sonra onlardan görerek aldıkları söyleniyor. Yani, İsa'nın doğumu ile hiç ilgisi yok. “DOĞUM, GÜNEŞİN YENİDEN DOĞUŞU”
AYAZ ATA
Türk, Altay ve Orta Asya mitolojilerinde, özellikle Kazak ve Kırgız Türklerin de ve Türkmenlerde Soğuk Hanı olarak tanımlanır.
Mitolojilere göre kışın soğukta ortaya çıkan, kimsesizlere ve açlara yardım eden günümüz karşılığı ile bir evliyadır denilebilir. Ayas Han olarak da bilinir. Tüm Türklerde Ayaz yakıcı soğuk manasına gelmektedir.
Özellikle Ay'ın net olarak görüldüğü havanın açık olduğu gecelerde Ay Tanrısının ona bağlı bulunan Ayas Han'ı Türkleri koruması için gönderdiği düşünülürdü.
Ayaz Ata bu hali ile Noel Babaya benzemekte. Hatta Kazaklarda birebir “Noel Baba” ile özdeşleşmiştir. Bazı kişiler her ne kadar bu kişinin Hristiyan olduğunu iddia etse de, etimoloji ve kültürel olarak Türk kültüründe zaten var bulunan bir kişilik olduğu kesindir.
Ayrıca Azerbaycan Türkçesinde Şahta Ata “Şaxta Baba” sözcüğü de yine birebir çeviriyle Soğuk Ata veya Ayaz Ata anlamına gelir.
NARDUGAN BAYRAMINIZ KUTLU OLSUN!